Önemli
- Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), belirtilerin hayatın ilk yıllarında ortaya çıktığı, nörogelişimsel bir bozukluktur.
- Otizm Spektrum Bozukluğunda erken tanı ve bireysel özel eğitime erken başlamak belirtilerin seyrinde önemlidir.
- Erken tanı ve erken müdahale programlarının da katkısıyla OSB belirtileri azalabilir ya da tanıdan çıkma ihtimali bulunmaktadır.
- Her ebeveynin, çocuklarındaki “Otizm Spektrum Bozukluğu” açısından uyarıcı olabilecek belirtilerinin farkında olması gerekmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?
Özellikle sosyal ilişkiler ve iletişim becerileri olmak üzere hayatın pek çok alanındaki işlevselliği belirgin düzeyde bozan beyin gelişiminin, bağlantılarının ve işlevselliğinin etkilendiği, nörogelişimsel bir bozukluktur. Sosyal etkileşim ve iletişimde niteliksel bozulmanın yanı sıra kısıtlı, tekrarlayıcı-stereotipik (basmakalıp) örüntüde davranış, ilgi ve aktiviteleri içeren çekirdek bulgular ile karakterizedir. Duyusal hassasiyetler/farklılıklar da tanı kriterleri arasında yerini almıştır.
Otizm Spektrum Bozukluğu Sıklığı Nedir?
Çocukların yaklaşık %2’sini, erişkinlerin ise yaklaşık %1’ini etkilediği belirtilmektedir. Amerikan Hastalık Kontrol Merkezi’nin 2020 yılında yayımladığı rapora göre her 54 kişiden birinde olduğu bildirilmiştir. Erkeklerde kızlardan 4 kat daha sık olarak görülmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Sebepleri Nelerdir?
OSB’nin çoğul genetik faktörler ve gen-çevre etkileşimi sonucu beyin gelişimi, nöral bağlantılar ve işlevselliğinin etkilenmesi ile ortaya çıktığı kabul edilmektedir.
- Genetik Sebepler: Otizm, psikiyatrik hastalıklar içinde en çok kalıtsallığa sahip bozukluklardan biridir. Kalıtsallık oranı %64-91 arasında bildirilmektedir. Olguların yaklaşık %5-10’unda tek gen hastalıkları gözlenir. Bunların yanı sıra sitogenetik değişiklikler (%5) ve kopya sayısı değişiklikleri de (%10-35) genetik nedenler arasında yer alır. Olguların yaklaşık %25’i sendromik (kompleks) otizm iken, %75’ine herhangi bir dismorfolojik özellik eşlik etmez ve bu olgularda aile öyküsü ve kardeşte tekrar etme riski yüksektir.
- Çevresel Faktörler: İleri yaşta anne-baba olmak en çok çalışılan çevresel faktörlerden biridir ve geç ebeveyn olmak ile otizm arasında ilişki olduğu yani OSB riskini arttırdığına dair kanıtlar mevcuttur.